Yeşil Ekonomi, Kapitalist Düzene Karşı
İngiltere, sanayi devriminin ana vatanı olarak sayılmaktadır. 1763 yılında İskoç girişimci James Watt’ın buharlı makineyi icat etmesi ile birlikte sanayileşmenin kapıları tüm dünyaya açılmış oldu. Peki nedir bu sanayi devrimi?
Sanayi Devrimi, 18.yüzyılın sonlarında fiziksel güce dayalı faaliyetlerin bırakılıp makine gücüne dayalı faaliyetlere geçilmesi olarak tanımlanmaktadır. İngiltere’de ortaya çıkan sanayi devrimi, İngiltere’nin kalkınmasının itici gücü olmuştur. Bu sayede de çok kısa bir sürede “üzerinde güneş batmayan ülke” konumuna gelmiştir.
Günümüzde sanayi devrimi ile birlikte ortaya çıkan artan karbon salınımı, ormanlık alanların ve zengin yer altı kaynaklarının tahribatı küresel iklim krizinin tetikleyici gücü olmuştur ve dünyamız bugün tüm Dünya’yı etkisi altına alan bir iklim krizi ile karşı karşıya. Karşı karşıya olduğumuz bu kriz, elimizdeki üretim materyallerini değiştirmemiz gerekliliğini bizlere acı bir şekilde her gün göstermekte. Bu nedenle de sanayi devrimine alternatif bir yaklaşım olan yeşil ekonomi hayatımıza son dönemde giren yeni alanlardan birisi.
Sanayi Devrimi’nin başkenti olan İngiltere, yeni sanayi devrimi olan yeşil ekonominin başkenti olma vizyonuyla geçtiğimiz kasım ayında yeşil endüstri devrimi için 10 prensip başlığıyla, İngiltere’nin yeşil vizyonunu ortaya koydu. Bu vizyon belgesi ile birlikte İngiltere hükümeti 12 milyar £ değerinde bir kamu fonunu devreye sokacağını duyurdu. Bununla birlikte, 250.000 yeni iş alanının da açılmasını amaçladıklarını bu belge ile paylaştılar. Bu belgenin en önemli özelliklerinden birisi İngiltere gibi kapitalist sanayi devriminin çıktığı toprakların, yüz yıllar sonra bu sefer verdikleri zararı azaltmak için yeşil sanayi devrimi için adımlar atmaları.
İngiltere yeşil sanayi devrimi için 10 prensip belirlemiş durumda. Bu prensipler ile birlikte yeşil sanayi devriminin öncü ülkesi konumuna ulaşmayı amaçlıyorlar. Bu amaçla belirledikleri prensipler ve amaçları şu şekilde:
1. Açık Deniz Rüzgarının İlerlemesi
Kıyı Rüzgarı, büyüyen İngiliz ekonomisi için kritik bir yenilenebilir enerji kaynağıdır ve İngiltere zaten dünyaya bu alanda öncülük etmekte. 2030 yılına gelindiğinde, bugün tüm İngiliz evlerinin kullandığından daha fazla enerji üretmek için açık deniz rüzgar kapasitesini dört katına çıkarmayı, bu kanıtlanmış teknolojiden en iyi şekilde yararlanmak için yeni yenilikleri desteklemeyi ve limanlarına ve kıyı bölgelerine yeni işler ve büyüme getirmek için yatırım yapmayı planlamaktalar.
2. Düşük Karbonlu Hidrojenin Büyümesini Teşvik Etmek
Hidrojen, evrende bulunan en hafif, en basit ve en bol kimyasal element. Evlerimiz, ulaşım ve endüstrimiz için temiz bir yakıt ve ısı kaynağı sağlayabilmekte. Birleşik Krallık’ta zaten dünyanın önde gelen elektrolizör şirketleri ve en üst düzeye çıkarabilecek eşsiz karbon yakalama ve depolama alanları mevcut. Endüstri ile çalışmak için İngiltere, 2030 yılına kadar 5gw düşük karbonlu hidrojen üretim kapasitesine ulaşılması hedefleniyor. Yenilenebilir enerji, CCU’lar ve hidrojenin bir araya geldiği merkezler, endüstriyel ‘Süper Yerleri’ teknolojik gelişimin ön saflarına koyacak. Ayrıca, bir hidrojen mahallesinden başlayarak ve bu on yılın sonundan önce potansiyel bir hidrojen kasabasına kadar ölçeklendirebilecek hidrojen ısıtma denemelerine öncülük edilmesi amaçlanmakta.
3. Yeni ve Gelişmiş Nükleer Enerji Sağlama
İngiliz, elektrik sistemi büyüyecek ve ısı ve ulaşım gibi sektörlerde düşük karbonlu elektriğe olan talep arttıkça 2050 yılına kadar bu kapasitenin iki katına çıkması amaçlanmakta. Nükleer enerji, güvenilir bir düşük karbonlu elektrik kaynağı sağlamakta. Küçük modüler Reaktörlere ve gelişmiş modüler Reaktörlere daha fazla yatırım yaparak Birleşik Krallık’taki nükleer enerjinin geleceğine bakarken, büyük ölçekli nükleer enerjinin peşinden koşulması amaçlanmakta.
4. Sıfır Emisyonlu Araçlara Geçişin Hızlandırılması
Sıfır emisyonlu araçlar, aynı anda iş imkanı oluşturma, İngiliz endüstrisini güçlendirme, emisyonları azaltma ve seyahat etmeye devam etme yeteneğini görünür hale getirebilir. 2030'dan itibaren, planlanandan 10 yıl önce yeni benzinli ve dizel otomobillerin ve minibüslerin satışını sona erdirilmesi amaçlanmakta. Bununla birlikte, 2035 yılına kadar egzoz borusundan çıkan karbon olmadan önemli mesafeler kat edebilen hibrit otomobillerin ve minibüslerin satışına izin verilmesi sağlanacak. 2,8 milyar £ eşlik eden Destek Paketi, İngiliz hükümetinin Batı Midlands, Galler ve kuzeydeki İngiliz endüstrisinin omurgası olarak İngiliz otomobil üretimine olan inançlarını gösteriyor, aynı zamanda sera gazı emisyonlarını azaltırken ve solunan havayı iyileştirirken İngiltere’ye iş ve yatırım getirmesi amaçlanıyor.
5. Yeşil Topluma Taşıma, Bisiklet ve Yürüme
Özel araçların karbondan arındırılmasının yanı sıra, toplu taşıma, bisiklet ve yürüyüşle yapılan yolculukların payının arttırılması hedeflenmekte. Bu nedenle, demiryolu ve otobüs hizmetlerine ve yayalara ve bisikletçilere yardımcı olacak önlemlere yatırım yaparak daha aktif ve sürdürülebilir ulaşıma geçiş hızlandırılacak. Binlerce sıfır emisyonlu otobüsü finanse edecek ve İngiliz şehirlerine, Hollanda’ya layık bisiklet yolları inşa edilecek. Bu, solunan havayı iyileştirecek ve hem zihinsel hem de fiziksel sağlığı artıracak ve emisyonları azaltacak.
6. Sıfır Jet ve Yeşil Gemiler
Düşük karbonlu seyahatleri ilerletmek ve İngiltere’nin güçlü yönlerini geliştirmek için İngiltere’yi havacılık ve denizcilik teknolojisinin ön saflarında konumlandırılması hedeflenmekte. Sürdürülebilir havacılık yakıtlarının alımını teşvik etmek için acil adımlar atarak, sıfır emisyonlu uçaklar geliştirmek için AR-GE’ye yatırım yaparak ve havaalanlarında ve limanlarında geleceğin altyapısını geliştirerek, İngiltere’nin yeşil gemilere ve uçaklara ev sahipliği yapabilmesi sağlanacak. Uluslararası olarak, COP Başkanlığını sektör liderliğindeki bir hedef geliştirmek için kullanmak da dahil olmak üzere küresel havacılık ve denizcilik emisyonlarına çözüm bulma çabalarına öncülük etmeye devam edilmesi sağlanacak.
7. Yeşil Binalar
İngiliz evlerini, işyerlerini, okullarını ve hastanelerini yeşil ekonomik iyileşmenin merkezine koyarak, 50.000 iş alanının desteklenmesi sağlacak ve İngiltere’de yeni tedarik zincirleri ve fabrikalar inşa edilmesi sağlanacak. Binaları daha enerji verimli hale getirmek ve fosil yakıt kazanlarından uzaklaşmak, faturaları düşük tutarken insanların evlerini sıcak ve konforlu hale getirmeye yardımcı olacak. Bireyler cihazlarını değiştirdikçe ve daha düşük karbonlu, daha verimli bir alternatif sunulduğunda, önümüzdeki on beş yıl içinde fosil yakıtlı kazanlardan kademeli olarak uzaklaşıldığını gösteren açık bir yolun belirlenmesi amaçlanmakta.
8. Karbon Yakalama, Kullanım ve Depolamaya Yatırım Yapmak
Karbon yakalama, kullanım ve depolama (CCUS)’nın, yaymaya devam edilmesi karbonu yakalamak ve ilk Sanayi devriminin doğum yerlerini yeniden canlandırmak için heyecan verici yeni bir endüstri olacak. Amaclanan şey, 2030 yılına kadar yılda 10 ton karbondioksit yakalamak, bu da dört milyon otomobilin yıllık emisyonlarına eşdeğer bir durum oluşturmakta. Kuzey Doğu, Humber, Kuzey Batı, İskoçya ve Galler gibi alanlarda ‘Süper Yerler’ oluşturarak dört endüstriyel kümede CCU’ların kurulmasını desteklemek için 1 milyar £’e kadar yatırım yapılacak. 2021 yılında, bu projeleri desteklemek için yeni iş modelleriyle özel sektör yatırımlarını endüstriyel karbon yakalama ve hidrojen projelerine getirmek için bir gelir mekanizmasının ayrıntıları ortaya konulacak.
9. Doğal Çevremizin Korunması
Doğal çevre, karbonu uzun vadede yakalamak ve tutmak için sahip olunan en önemli ve etkili çözümlerden biri konumunda. Değerli manzaraların korunması, biyoçeşitlilik kaybıyla mücadele edilmesi ve iklim değişikliğine uyum sağlanması için vahşi yaşam habitatlarının yeniden inşa edilmesi ve yeşil iş alanlarının oluşturulması hedeflenmekte.
10. Yeşil Finans ve İnovasyon
İnovasyonu serbest bırakmak ve yeni finans kaynakları geliştirmek, net sıfır karbon salınımı için yeşil teknolojilerin daha da geliştirilmesinin temeli konumunda. 2027 yılına kadar toplam AR-GE yatırımını GSYİH’nın yüzde 2.4'üne yükseltmeyi İngiliz hükümeti taahhüt etmiş durumda ve Temmuz 2020'de İngiltere araştırma ve geliştirme yol haritası hükümet trandından yayınlandı. Yeşil inovasyonun bir sonraki aşaması, net sıfır karbon salınımına geçişin maliyetini düşürmeye, daha iyi ürünlerin ve yeni iş modellerinin geliştirilmesini beslemeye ve tüketici davranışlarını etkilemeye yardımcı olması hedeflenmekte.
İngiliz hükümeti bu yeni yol haritası ile yeşil sanayi devrimi ve yeşil ekonominin yeni merkezi olmayı planlıyor. Bu hedef doğrultusunda da cidi bir yol haritası belirlemi durumda. Geleceğin dünyasından ekonomiye ve üretime yöne verecek ülkeler yeşil ekonomiyi kalkınma modellerinin merkezine alan ve yeşil ekonomiyi bir kaldıraç olarak kullanan ülkeler olacak.
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin de yapması gereken, yeşil ekonominin kaldıraç olarak kullanıldığı yeni bir ekonomik modelin vakit kaybedimeden kullanılmaya başlanmasıdır. Ancak bu şekilde sürdürülebilir bir kalkınma modelinin sağlanması ve insana, topluma yakışır bir ekonomik kalkınmanın sağlanması mümkün olacaktır. Bu nedenle, yeşil ekonominin, kapitalist ekonomiye karşı olan savaşı kazandığı bir gelecek hayali kurmaktayım.
Resources:
- HM Government, (2020), The Ten Point Plan for a Green Industrial Revolution, https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/936567/10_POINT_PLAN_BOOKLET.pdf
- Enstitü Herkes için Eğitim,(2020), Sanayi Devrimi Nedir, https://www.iienstitu.com/blog/sanayi-devrimi-nedir
